Pytania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

PYTANIA DO ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

Odpowiedzi udzielił Krzysztof Cieszyński z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych O/Gdańsk.

1. Kto może złożyć wniosek o anulowanie składek ZUS? Jakie są kryteria przyznania tej formy pomocy?

Zwolnienie ze składek ZUS adresowane jest do 2 grup osób:
- płatników składek, zatrudniających do 9 osób. Oni mogą wystąpić o zwolnienie ze składek bez żadnego kryterium kwotowego – limit osób z dnia 29 lutego 2020 r.
- osób samozatrudnionych. Tu występuje kryterium przychodowe – w pierwszym miesiącu, który jest objęty wnioskiem, kwota przychodu nie może przekroczyć 15.681,00 zł (mowa o przychodzie netto).

W przypadku płatników składek, zatrudniających do 9 osób, wlicza się również te osoby, które pozostawały na wypowiedzeniu, ponieważ w tym czasie były zgłoszone do ubezpieczenia.

Zwolnieniem mogą być objęte składki począwszy od składek za miesiąc marzec 2020 r. Same wnioski o zwolnienie można składać do 30 czerwca 2020 r. W tym okresie nie będą wysyłane ani ponaglenia, ani też nie będą wszczynane postępowania egzekucyjne. Przy czym zwolnione mogą być tylko te składki, które nie zostały opłacone. Te zapłacone nie podlegają już zwrotowi. Natomiast w terminach należy składać wszystkie stosowne deklaracje.

Ze zwolnienia mogą skorzystać ci przedsiębiorcy, którzy prowadzili działalność przed dniem 1 lutego 2020 r.

Zwolnienie dotyczy wszystkich składek, tj.: składek na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenie społeczne.

Jeżeli ktoś jest samozatrudniony i pracuje na etacie, lub jest emerytem/rencistą, może wystąpić z wnioskiem o zwolnienie z opłacanej przez siebie składki zdrowotnej.

Niezapłacone przez przedsiębiorców składki przejmuje na siebie państwo, w związku z czym zachowane zostaje za ten czas prawo do świadczeń publicznej służby zdrowia. Ponadto, nasze konto emerytalne w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych zostanie zasilone, w związku z czym nie poniesiemy żadnych negatywnych konsekwencji. Te osoby, dla których ubezpieczenie chorobowe jest obowiązkowe, zachowują prawo do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, a te osoby, dla których ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne, jeżeli mieli opłacone te ubezpieczenie na dzień 1 lutego 2020 r., również będą mogli skorzystać z w/w świadczenia.

2. Co w sytuacji, gdy w pierwszym miesiącu, tj. marcu, nie spełniam, jako samozatrudniony, kryterium przychodowego, ale w kolejnych miesiącach już tak. Czy w takiej sytuacji, jeżeli złożę wniosek o zwolnienie ze składek ZUS, termin tegoż zwolnienia wydłużą się o miesiąc?

Termin zwolnienia nie wydłuża się. W związku z tym przedsiębiorca może wystąpić o zwolnienie ze składek za miesiąc kwiecień oraz miesiąc maj.

3. Czy zwolnienie ze składek obejmuje osoby zatrudnione wyłącznie na umowę o pracę, czy również na umowę zlecenie?

W przypadku zwolnienia ze składek ZUS mowa jest o ubezpieczeniu, tj. o osobach, które zostały do tego ubezpieczenia zgłoszone. W związku z tym zwolnienie dotyczy zarówno etatu, jak i oskładkowanych umów zleceń. Jest niezależne od formy zatrudnienia oraz od wymiaru etatu.

4. Czy zwolnienie ze składek ZUS można łączyć ze świadczeniem z Powiatowego Urzędu Pracy, tj. z dopłatą do wynagrodzeń pracowników?

Ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie ma w tym zakresie żadnych ograniczeń. Należy przy tym pamiętać, że wsparcie to jest pomocą publiczną, w związku z czym należy pilnować limitów – 15.000 euro pomocy publicznej.

5. W jaki sposób będzie weryfikowana wysokość przychodu w przypadku osób samozatrudnionych?

Przy przyjmowaniu wniosków Zakład Ubezpieczeń Społecznych opierać się będzie na oświadczeniu przedsiębiorcy. Wnioskujący nie przedkłada żadnych innych dokumentów. Niemniej jednak, ZUS wraz z administracją skarbową będzie te oświadczenia weryfikować

6. Kto i w jakiej wysokości może otrzymać wsparcie w postaci tzw. postojowego?

O tzw. postojowe mogą się ubiegać osoby samozatrudnione. Tu również występuje kryterium przychodowe - kwota przychodu nie może przekroczyć 15.681,00 zł (mowa o przychodzie netto). Przedsiębiorca musi również odnotować przynajmniej 15% spadek w stosunku do poprzedniego miesiąca. To świadczenie co do zasady wynosi 2.080 zł. Nie jest ani oskładkowane, ani też opodatkowane. Będzie również wolne od egzekucji.

Wyjątek stanowią osoby, które są na karcie podatkowej – one otrzymają świadczenie postojowe w kwocie 1.300 zł, na tych samych zasadach co pozostali.

Jest to świadczenie jednorazowe, przy czym możliwe, że będą wprowadzane zmiany w tym zakresie.

Wnioski o tzw. świadczenie postojowe można złożyć do końca czerwca 2020 r.

7. Prowadzę działalność gospodarczą, jestem taksówkarzem, nie zatrudniam nikogo. Czy przysługuje mi coś dodatkowego oprócz zawieszenia ZUSu i wypłaty 1300 zł przez ZUS. Jestem na karcie podatkowej.

W tym wypadku przysługują tylko dwa świadczenia – zwolnienie ze składem ZUS oraz tzw. postojowe.

8. Jestem zatrudniony na pełen etat, oraz wykonuje pracę na umowę zlecenie/dzieło. W obecnej sytuacji jestem zmuszony co dwa tygodnie (na zmianę z żoną) brać urlop opiekuńczy, gdyż przedszkola są zamknięte. Do pracy, gdzie jestem na etacie, zanoszę wniosek o opiekę. Jak z drugą pracą? Nie muszę takowego wniosku składać? Oczywiście czas na opiece spędzam w domu, nie wykonując żadnej z powyższych prac.

Wszystko zależy od tego, czy w przypadku umowy zlecenia zostaliśmy zgłoszeni do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli tak, wówczas również z tytułu umowy zlecenia przysługuje zasiłek opiekuńczy.

9. Co z osobami niepełnosprawnymi prowadzącymi działalność mają refundacje składek ZUS z PFRON czy mogą się ubiegać o zwolnienie ze składek ZUS ?

Ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie ma w tym zakresie żadnych ograniczeń. Należy upewnić się, czy takie obostrzenia nie obowiązują w innych instytucjach.

10. Czy osoba która otrzymała w marcu dofinansowanie na otwarcie działalności z PUP i w kwietniu rozpoczyna działalność, może starać się o zwolnienie z majowych składek ZUS w ramach tarczy antykryzysowej?

Warunkiem skorzystania ze zwolnienia z ZUS, jest prowadzenie działalności na dzień 1 lutego 2020 r., zatem osoby rozpoczynające prowadzenie działalności w kwietniu 2020 r. nie mogą skorzystać z tej formy wsparcia. Mogą natomiast te składki odroczyć, bez konieczności wnoszenia opłaty prolongacyjnej.

11. Jeśli mam zaległość w opłacaniu składki ZUS, czy mogę skorzystać z instrumentu wsparcia, jakim jest odroczenie albo umorzenie?

Tak, w tej sytuacji można skorzystać z odroczenia lub umorzenia.

12. Czy w okresie, w którym nie zapłaciłem składek, a nie mam jeszcze decyzji z ZUSu pozostaje ubezpieczony i mogę korzystać ze świadczeń służby zdrowia?

Tak, osoby znajdujące się w tej sytuacji nadal pozostają ubezpieczone.

13. Co w przypadku osób, którym kończy się „0” ZUS w marcu? Czy mogą w kwietniu złożyć wniosek i na jaki okres otrzyma pomoc?

Te osoby, które korzystają z mechanizmu „ulgi na start”, nie mogą skorzystać z rozwiązań zawartych w Tarczy Antykryzysowej dot. zwolnień, umorzeń i odroczeń składek ZUS. Ta pomoc jest dla nich dostępna dopiero po tym, jak zakończą korzystać w/w ulgi.

14. Warunkiem skorzystania z instrumentu jest "Musisz złożyć dokumenty rozliczeniowe za okres marzec-maj 2020 r. do 30 czerwca 2020 r. chyba, że zgodnie z przepisami jesteś zwolniony z ich składania". O jakich dokumentach mowa? Kto jest zwolniony z tego warunku, a kto nie?

Mowa jest dokumentach rozliczeniowych, czyli np. drukach ZUS DRA. Zwolnione są natomiast te osoby, które opłacają składki same za siebie.

15. Co powinienem zrobić, jeśli po złożeniu wniosku stwierdzę, że popełniłem w nim błąd? Czy czekać na wezwanie do poprawy, czy złożyć ponownie prawidłowo wypełniony formularz wniosku/załącznika?

Warto poinformować Zakład Ubezpieczeń Społecznych, że taki błąd miał miejsce. Natomiast nie należy składać kolejnego wniosku.

16. W formularzu jest możliwość wnioskowania o zwolnienie z ZUS za miesiąc marzec, kwiecień i maj. Wymaga to zaznaczenia pól przy każdym z miesięcy. Czy płatnik powinien złożyć 3 wnioski w kolejnych miesiącach, czy może zaznaczyć wszystkie trzy miesiące w jednym wniosku?

Wystarczy w jednym wniosku zaznaczyć wszystkie trzy miesiące.

17. Jeśli złożyłem wniosek o zwolnienie ze składek za miesiąc marzec przed upływem terminu ich zapłaty, to czy mogę nie zapłacić tych składek zanim uzyskam odpowiedź z ZUS?

Tak, nie należy opłacać tych składek, ponieważ wówczas nie będą podlegały one zwolnieniu.

18. Na jakiej podstawie liczona jest liczba pracowników zatrudnionych dla umorzenia 50% składek w tarczy 2.0?

Podstawą do wyliczenia liczby pracowników jest liczba osób zgłoszonych do ubezpieczenia społecznego. Nie ma tutaj znaczenia ani wymiar zatrudnienia (w sytuacji, gdy osoba zatrudniona jest na część etatu, i tak liczona jest jako jeden pracownik), ani też rodzaj umowy – czy jest to umowa o pracę, czy umowa zlecenie. Z tej formy wyłączono pracowników młodocianych.

Liczba pracowników w przedsiębiorstwie występującym o tę formę wsparcia ustalana jest odpowiednio na ostatni dzień lutego 2020 r., ostatni dzień marca 2020 r., lub ostatni dzień kwietnia 2020 r.

19. Czy zgłoszenie do ubezpieczenia wyłącznie zdrowotnego, również oznacza zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych?

Nie. W przypadku występowania o umorzenie składek, chodzi wyłącznie o zgłoszenie pracownika do ubezpieczenia społecznego.

20. Postojowe z ZUS: Co, jeśli w miesiącu poprzedzającym miesiąc przed miesiącem złożenia wniosku miałem przychód 0 zł, a w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku też 0 zł przychodu? Chodzi o regułę spadku przychodów o 15%.

Ustawodawca wprowadził wymóg pogorszenia się sytuacji przedsiębiorcy na skutek epidemii koronawirusa. W związku z tym, w takiej sytuacji nie ma możliwości otrzymania świadczenia postojowego.

21. Czy zawieszenie działalności przez samozatrudnionego na okres 1 m-ca (np. od 1.03 do 31.03) wyklucza go z możliwości otrzymania postojowego i zwolnienia z ZUS?

W przypadku zawieszenia działalności gospodarczej, przedsiębiorca jest zwolniony z opłacania składek ZUS. Natomiast nawet te osoby, które zawiesiły działalność po 31 stycznia 2020 r. maja prawo do świadczenia postojowego, jeżeli oczywiście spełniają kryteria zawarte w ustawie.

22. Przy ustalaniu czy przedsiębiorstwo jest mikro czyli zatrudniające do 10 osób bierze się również pod uwagę osoby zatrudnione na umowach cywilnoprawnych - dzieło czy zlecenie?

W tym wypadku pod uwagę brane są wyłącznie te osoby, które zostały zgłoszone do ubezpieczenia społecznego, bez względu na wymiar zatrudnienia.

23. Świadczenie postojowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą (dot. art.15zq):
a) czy w rozumieniu tego przepisu, każdy przedsiębiorca będący podmiotem sektora mikro, małych i średnich firm prowadzący działalność gospodarczą na podstawie ustawy z dnia 6 marca 2018 - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych może skorzystać z tego świadczenia (oczywiście spełniając inne warunki wskazane w art.15zq)?

Tak, każdy przedsiębiorca może skorzystać z tej formy wsparcia. Wyjątkiem są tu osoby, które funkcjonują na tzw. „uldze na start”, ponieważ one nie są prowadzącymi działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

b) ZUS określa świadczenie postojowe, jako świadczeni dla samozatrudnionych, czy słuszne będzie założenie, iż samozatrudniony może działać samodzielnie, może jednak również zatrudniać inne osoby – wówczas oprócz zatrudnienia siebie samego – podejmuje również działania z pomocą osób trzecich. Zatrudnienie może przyjąć różne formy – może to być umowa o pracę, może zatrudniać osoby prywatne, nie prowadzące działalności gospodarczej (nie będące „samozatrudnionymi”) na podstawie umowy o dzieło lub zlecenie, może wreszcie korzystać z usług innych samozatrudnionych, czyli podzlecać określone działania na zewnątrz.

Taka osoba, która zatrudnia pracowników, też ma prawo do skorzystania ze świadczenia postojowego.

c) czy osobie prowadzącej działalność gospodarczą (odprowadzającej składki zdrowotne z tej działalności) i otrzymującej rentę z innego tytułu niż niezdolność do pracy, należy się świadczenie postojowe?

Renta nie jest tytułem do ubezpieczeń społecznych. Zatem jeżeli osoba pobiera rentę lub emeryturę, może łączyć te świadczenia ze świadczeniem postojowym.

24. Czy zasiłek opiekuńczy rozliczany jest na dni szkolne (czyli nie przysługuje na weekendy i niedziele oraz dni wolne od nauki np. przerwa świąteczna) czy na dni robocze opiekuna (poniedziałek - piątek oraz dni wolne ustawowo od pracy), czy na wszystkie dni kalendarzowe?

Kwestia ta uzależniona jest od sytuacji,w której znajduje się osoba ubiegająca się o zasiłek opiekuńczy. Zasiłek rozliczamy na te dni, kiedy zajmowaliśmy się dzieckiem, które nie uczęszczało do szkoły, przedszkola lub żłobka.

25. Czy będą nowe wzory wniosków w przypadku firm zatrudniających od 10 do 49 osób, celem ubiegania się o umorzeni 50% ZUS?

Zaktualizowane wnioski znajdują się już na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Aktualny wniosek można wypełnić również za pośrednictwem PUE.